Đuối nước luôn là một nỗi lo trong xã hội đặc biệt mỗi khi hè đến nỗi lo ấy luôn thường trực vì có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào, với bất cứ ai nhất là với trẻ em.
Để giảm thiểu tối đa những thiệt hại do đuối nước gây ra, ngoài việc chủ động phòng tránh đuối nước thì việc sơ cứu kịp thời và đúng phương pháp sẽ mang lại nhiều cơ hội sống sót hơn cho nạn nhân.
Sơ cứu đuối nước:
> Dấu hiệu nhận biết:
- Nạn nhân ở dưới nước hoặc sắp có nguy cơ bị chìm
- Có dấu hiệu bị sặc nước như: ho dữ dội, sặc sụa, mặt đỏ hoặc tím, khó thở, hoặc ngừng thở.
- Bất tỉnh do ngừng thở, ngừng tim.
> Nguy cơ và cách xử trí:
Đuối nước sẽ dẫn đến ngạt thở, ngừng tim và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời và đúng phương pháp.
Trước tiên cần tìm cách tiếp cận và đưa nạn nhân lên bờ an toàn, luôn nhớ gọi thêm mọi người xung quanh hoặc gọi nhân viên cứu hộ, cán bộ y tế giúp đỡ. Sau khi đưa được nạn nhân lên bờ thực hiện các bước sau theo quy trình ABCDE:
- (A): Kiểm tra tình trạng đường thở
- (B): Kiểm tra hô hấp (nhịp thở, có khó thở không?)
- (C): Kiểm tra tuần hoàn, xem có bất kỳ sự chảy máu nào không?
- (D): Đánh giá nhanh tổn thương thần kinh
- (E): Bộc lộ toàn thân, kiểm tra các tổn thương khác
* Đối với trường hợp nạn nhân còn tỉnh:
- Cởi bỏ quần áo ướt, lau khô và ủ ấm cho nạn nhân.
- Cho nạn nhân uống nước đường để phòng hạ đường huyết.
- Nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế.
* Đối với trường hợp nạn nhân bất tỉnh:
- Gọi người đến trợ giúp.
- Nhanh chóng đánh giá nạn nhân theo quy trình ABCDE
- Nếu nạn nhân bất tỉnh, còn thở, còn mạch thì kiểm tra các tổn thương khác, cởi bỏ quần áo ướt, lau khô ủ ấm, đưa nạn nhân về tư thế nằm nghiêng an toàn. Nếu nghi ngờ chấn thương cột sống không được đưa về tư thế nằm nghiêng an toàn.
- Nếu nạn nhân bất tỉnh, không thở, không có mạch thì tiến hành thổi ngạt 2 lần (vì ở người đuối nước bị ngừng tim thường do thiếu ô xy) sau đó ép tim và thổi ngạt (30 lần ép tim, 2 lần thổi ngạt là 1 chu kỳ. Thực hiện liên tiếp 5 chu kỳ thì dừng lại kiểm tra sự đáp ứng của nạn nhân.)
- Sau khi nạn nhân có thở, có mạch trở lại, đánh giá sự tỉnh táo của nạn nhân và kiểm tra các tổn thương khác (gãy xương, chảy máu…)
Lưu ý:
- Không làm nghiệm pháp Heimlich và dốc ngược nạn nhân vì khi nạn nhân bị đuối nước thường bị ngạt thở, ngừng thở, ngừng tim do vậy việc đầu tiên là phải khai thông đường thở, thổi ngạt và ép tim. Dốc ngược nạn nhân sẽ làm chậm trễ việc cứu sống nạn nhân.
- Chỉ được phép vận chuyển nạn nhân bị đuối nước đến cơ sở y tế khi nạn nhân đã tự thở và có mạch trở lại.
> Phòng ngừa đuối nước:
- Tổ chức dạy bơi trong cộng đồng
- Hạn chế, kiểm soát các nguy cơ ngạt nước trong gia đình và cộng đồng.
- Dự phòng, huấn luyện cấp cứu ngạt nước, chủ động chuẩn bị phương tiện cứu hộ, sơ cứu ngạt nước trong mùa mưa bão.
- Đảm bảo an toàn đi lại, sinh hoạt trong mùa mưa bão.
(Theo tài liệu huấn luyện sơ cấp cứu cho người dân tại cộng đồng và TNV Chữ thập đỏ cấp I do Hội Chữ thập đỏ Việt Nam ban hành năm 2019)